Żywienie okołooperacyjne. Dlaczego jest ważne?

Żywienie w okresie okołooperacyjnym jest niezwykle istotne dla organizmu. Obciążenie jakie wynika z operacji wymaga szczególnego poświęcenia uwagi diecie, która ma na celu zapewnienie prawidłowej regeneracji organizmu, szybki powrót do zdrowia oraz zminimalizowanie wszelkich powikłań

Dlaczego żywienie okołooperacyjne jest istotne?

Każda ingerencja w uszkodzenia tkanek ciała, operacje chirurgiczne powodują uraz w miejscu, w którym są wykonywane. Operacja wiąże się z reakcją stresową i jest proporcjonalna do zakresu interwencji. Uwalnianie hormonów stresu wiąże się z łączeniem mediatorów zapalnych – cytokin. Odpowiedź cytokinowa istotnie wpływa na metabolizm. W organizmie zaczyna zachodzić katabolizm glikogenu, tłuszczów i białek z uwolnieniem do krążenia glukozy, wolnych kwasów tłuszczowych i aminokwasów. Substraty te dostają za cel uczestnictwo we wzmożonym procesie gojenia leczeniu odpowiedzi immunologicznej, a nie utrzymanie obwodowej masy białek.

Pacjenci pooperacyjni w grupie ryzyka

Nie trudno się domyślać, że osoba operowana jest narażona na szczególny niedobór makro i mikroskładników. Badania wykazują, że długotrwały niedobór kalorii oraz białka wpływa negatywnie na wyniki leczenia. Należy zacząć mówić głośno o znaczeniu żywienia oraz opieki okołooperacyjnej w okresie rekonwalescencji. Powodzenie zabiegu operacyjnego nie zależy wyłącznie od umiejętności chirurgicznych, ale także od interwencyjnego leczenia metabolicznego i odpowiedniego wsparcia żywieniowego. Postępowanie w okresie okołooperacyjnym może być jednym z kluczowych aspektów mających znaczenie dla końcowego wyniku leczenia.

Wdrożenie terapii żywieniowej

Aby uzyskać prawidłowe gojenie i powrót czynnościowy, konieczna jest odpowiedź metaboliczna, co wymaga leczenia żywieniowego, zwłaszcza gdy chory jest niedożywiony, a odpowiedź stresowo-zapalna przedłuża się. Terapia żywieniowa poprzez dostarczanie energii, może być skuteczna do uzyskania optymalnego gojenia i regeneracji. Pacjentów zachęca się do spożywania normalnych posiłków, gdy tylko poczują się gotowi po operacji. Badania wykazują, że pacjenci którzy zaczynają normalnie jeść po operacji, mają krótszy pobyt w szpitalu oraz krótszy okres rekonwalescencji. Niestety w bezpośredniej fazie pooperacyjnej często podaż żywności odbywa się tylko w minimalnym stopniu.

Doustne preparaty żywieniowe dają możliwość zwiększenia lub zapewnienia spożycia składników odżywczych w przypadku niewystarczającego przyjmowania pokarmów. Żywienie medyczne jest częścią procesu powrotu do zdrowia. Produkty żywienia medycznego lub specjalnego przeznaczenia żywieniowego, dostarczają organizmowi składników odżywczych, w momencie, gdy normalne jedzenie nie jest skuteczne lub możliwe. Żywność specjalnego przeznaczenia żywieniowego pomaga pokryć zapotrzebowanie, którego pacjent nie jest w stanie zrealizować. Może to być żywność medyczna, taka jak batony lub napoje, które dostarczają dodatkowych składników odżywczych w formie łatwej do spożycia. Charakterystyczną cechą tych preparatów jest wysoka gęstość odżywcza w małej objętości produktu I tak podstawowy preparat ze zwiększoną liczbą kalorii oscyluje w ilość 300-400 kcal, w objętości 150-200 ml. Podobne preparaty o wysokiej zawartości białka, poprawiają funkcjonowanie fizyczne i mogą pomóc w zmniejszeniu zużycia zapasów białka, co potencjalnie niweluje stopień degradacji tkanki mięśniowej. Wykazano, że doustne preparaty węglowodanowe i białkowe poprawiają samopoczucie pooperacyjne pacjentów oraz pomagają w szybszym powrocie do zdrowia.

Witaminy

Należy pamiętać o roli jaką odgrywają witaminy procesie powrotu do zdrowia. Niedobory witamin i minerałów mogą powodować gorszy efekt leczenia szpitalnego. W momencie, gdy podaż energetyczna jest obniżona, a organizm wzmożenie korzysta z wcześniej zgromadzonych zapasów bardzo łatwo dochodzi do deficytów witamin i związków mineralnych. W momencie, gdy pacjent ma ograniczoną możliwość spożywania tradycyjnych posiłków (oraz jako forma uzupełnienia) warto wspomóc dietę o środki specjalnego przeznaczenia żywieniowego, które są łatwe do przyswojenia, a także uwzględniają odpowiednią podaż witamin i składników mineralnych. Przeciwdziałanie i korygowanie niedoborów przed operacją, daje możliwość szybszej regeneracji i powrotu do zdrowia.

Zmiany w restrykcjach przedzabiegowych

Obecnie na zachodzie towarzystwa anestezjologiczne zmieniają swoje wytyczne dotyczące przedzabiegowych restrykcji żywieniowych, i coraz częściej zaleca się, aby chorzy mogli pić czyste płyny do 2 godzin przed znieczuleniem zabiegu planowego. Oczywiście każdy pacjent jest indywidualnie kwalifikowany, stąd zdarzają się wyjątki. Od zmiany tych wytycznych nie ma zauważono doniesień o negatywnych ich skutkach.

Dietetyk jako część zespołu opieki chirurgicznej

Niestety jeszcze daleko nam do krajów, w których dietetyk planuje i personalnie dogląda sposób żywienia i stan odżywienia pacjentów. W niektórych ośrodkach zdrowia dietetyk to osobą, którą traktuje się jako część zespołu opieki chirurgicznej. Wdrożenie opieki dietetyka w okresie przygotowawczym oraz pooperacyjnym mogłoby się przyczyniać i pomagać pacjentom w szybkim i prawidłowym powrocie do zdrowia. Wywiad z pacjentem oraz ocena stanu odżywienia przed operacją, mogłaby pomóc ukierunkować chorych, czego spodziewać się po operacji oraz jak we właściwy sposób wspomagać kurację pooperacyjną.

Kluczowe aspekty wchodzące w opiekę okołooperacyjną

Z żywieniowego punktu widzenia aspekty, które są kluczowe i powinny być wdrożone w opiekę okołooperacyjną to mi. in, przeciwdziałanie długim okresom przedoperacyjnego postu, wczesne przywrócenie żywienia doustnego po operacji (o ile jest to możliwe) oraz wczesne rozpoczęcie terapii żywieniowej, kontrola potencjalnego ryzyka żywieniowego i ewentualne wdrożenie środków zapobiegawczych, kontrola metaboliczna (kontrola parametrów krwi), kontrola związana ze zwiększonym stresem organizmu, odpowiednio rozpoczęta mobilizacja w celu ułatwienia syntezy białek i funkcjonowania mięśni.

Wytyczne Europejskiego Stowarzyszenia Odżywiania klinicznego i metabolizmu (ESPEN)

U większości chorych nocne głodzenie przed operacją nie jest konieczne. Osoby bez zwiększonego ryzyka zachłyśnięcia mogą przyjmować płyny do 2 godzin przed rozpoczęciem znieczulenia. Spożywanie pokarmów stałych jest dozwolone do 6 godzin przed rozpoczęciem znieczulenia.
Preferowanym sposobem żywienia jest żywienie przez przewód pokarmowy, oczywiście poza przypadkami, gdy jest przeciwwskazane.
Niewystarczająca doustna podaż pokarmu przez ponad 14 dni wiąże się ze zwiększoną śmiertelnością. Jeśli przewidywany okres głodzenia w okresie okołooperacyjnym będzie dłuższy niż 7 dni zalecane jest żywienie dojelitowe także u chorych bez cech niedożywienia.
Żywienie dojelitowe jest także wskazane u chorych, u których przez ponad 10 dni przewidywana doustna podaż pokarmu nie będzie przekraczała ponad 60% zapotrzebowania.
Żywienie przez zgłębnik należy rozpocząć w ciągu 24 godzin od zabiegu jest wskazane u chorych: po rozległych operacjach z powodu nowotworu głowy, szyi i przewodu pokarmowego, po ciężkim urazie, niedożywionych w dniu zabiegu, u których przewidywana podaż pokarmu będzie <60% zapotrzebowania przez ponad 10 dni.
U większości chorych wystarczające są diety standardowe zawierające pełne białko.
Celem leczenia okołooperacyjnego jest zmniejszenie ujemnego bilansu azotowego, zapobieganie niedożywieniu, utrzymanie masy mięśniowej, prawidłowej odporności i przyśpieszenie zdrowienia po operacji.
Chorzy odżywieni prawidłowo nie odnoszą żadnych korzyści ze sztucznego żywienia, które może być dla nich źródłem powikłań.
Żywienie pozajelitowe po operacji zalecane jest u chorych, którzy nie mogą pokryć zapotrzebowania drogą doustną lub dojelitową przez 7-10 dni po zabiegu. Należy tutaj rozważyć łączone żywienie pozajelitowo-dojelitowe.
Najczęściej zaleca się podaż 25 kcal/kg idealnej masy ciała. U chorych pozostających pod wpływem ciężkiego stresu można zwiększyć podaż do 30 kcal/kg idealnej masy ciała.
U chorych, którzy nie mogą być żywieni drogą przewodu pokarmowego żywienie pozajelitowe musi być kompletne.

W celu szybkiego powrotu do zdrowia i efektywnej regeneracji organizmu istotnym jest, by w okresie okołooperacyjnym dbać o żywienie i jej odpowiednią podaż. Warto w tym celu odpowiednią, zbilansowaną dietę wdrożyć odpowiednio wcześniej. Żywienie przed operacją może częściowo zabezpieczyć organizm przed wynikiem stresu na zadany uraz, i wpływać na poprawę wyników leczenia chirurgicznego. Wczesne żywienie po operacji i włączenie preparatów specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wspiera okres rekonwalescencji i może zmniejszać liczbę powikłań pooperacyjnych. Żywienie to integralna część całego procesu leczenia.

źródło: https://testosterone.pl/