Kolagen – dlaczego jest ważny?

Kolagen – co to właściwie jest? W czym dokładnie pomaga w naszym w życiu? Jak włączyć kolagen do codziennej diety?

Kolagen jest najczęściej występującym białkiem w naszym organizmie.
Zwłaszcza kolagen typu 1. Jest białkiem złożonym z 19 aminokwasów. Występuje w mięśniach, kościach, skórze, naczyniach krwionośnych, układzie pokarmowym i ścięgnach. Kolagen jest elastyczny, a przy tym bardzo wytrzymały. Korzyści z kolagenu dla organizmu są ogromne. Jest to białko, które pomaga naszej skórze nabrać elastyczności, a także zastąpić martwe komórki skóry. Jeśli chodzi o nasze stawy i ścięgna to kolagen pełni rolę „kleju”, który pomaga utrzymać ciało razem.

Co osłabia produkcję kolagenu w organizmie?

Produkcja kolagenu wraz z wiekiem zaczyna zwalniać. Braki w kolagenie przyspieszają proces starzenia się skóry (zmarszczki, zwiotczenia skóry), są przyczyną bóli w stawach spowodowanych słabszą lub zmniejszoną chrząstką stawową. Wpływ na zmniejszoną produkcję kolagenu mają również choroby autoimmunologiczne oraz uprawianie sportu wyczynowego. Nasz styl życia także nie ma obojętnego wpływu na stan kolagenu. Takie czynniki jak dieta bogata w cukier, palenie tytoniu i duża ekspozycja na słońcu również przyczynia się do spadku kolagenu.

Struktura chemiczna kolagenu

Kolagen jest białkiem, które składa się z trzech łańcuchów, zwiniętych razem w ciasną potrójną helisę. Każdy łańcuch ma ponad 1400 aminokwasów. Prolina i glicyna są głównymi rodzajami aminokwasów występujących w łańcuchach kolagenowych. Zarówno prolina jak i glicyna to dwa ważne aminokwasy, których nie ma w mięsie zwierzęcym. Te aminokwasy są naturalnie produkowane przez nasz organizm. Jednak kiedy jesteśmy chorzy, osłabieni ciało nie potrafi wyprodukować wystarczającej ilości i wtedy warto skorzystać z pomocy zewnętrznych źródeł diety lub suplementów.

Jakie aminokwasy pełnią najważniejszą rolę w kolagenie i za co odpowiadają?

Poniżej przedstawiamy aminokwasy, które najczęściej występują w kolagenie oraz ich najważniejsze właściwości.

Prolina – stanowi prawie 15 procent kolagenu.
Prolina jest głównym składnikiem struktury helisy kolagenu. Ten aminokwas pomaga chronić integralność naczyń krwionośnych, poprawia zdrowie stawów i ma różne korzyści sercowo-naczyniowe. Prolina jako składnik kolagenu ma duży wpływ na stan skóry. Z racji tego, że prolina uczestniczy w odnawianiu i budowie komórek i włókien kolagenowych korzystnie wpływa na skórę. Prolina sprawia, że skóra jest bardziej elastyczna i zyskuje odporność na promieniowanie UV. Prolina posiada zdolność wiązania wody to dzięki niej właśnie skóra jest lepiej nawodniona. Dodatkowo jest pomocna przy leczeniu ran i oparzeń. Prolina obniża poziom wolnych rodników w komórkach, wspomaga regenerację uszkodzonej wątroby, wpływa na regulację metabolizmu komórkowego oraz zapobiega osadzaniu się na ścianach tętniczych warstw tłuszczu.

Glicyna – około 1/3 białka występującego w kolagenie to glicyna. Pełni ważną funkcję energetyczną w naszym organizmie, gdyż bierze udział w syntezie glukozy i kreatyny. W przypadku prostaty (gruczołu krokowego), glicyna wchodzi w skład płynu wydzielanego przez ten organ. Odgrywa ważną rolę w dostarczaniu aminokwasów do organizmu. Glicyna pełni istotną funkcję w budowie czerwonych krwinek. Pełni funkcję budulcową, ponieważ jest spokrewniona z kreatyną. Glicyna jest aminokwasem niezbędnym do syntezy glutationu i sarkozyny.
W ośrodkowym układzie nerwowym, glicyna pełni funkcję neuroprzekaźnika.

Glutamina – uważana za jeden z ważniejszych i najliczniej występujących aminokwasów w organizmie. Glutamina powstaje zarówno w naszych mięśniach, jak i jest pozyskiwana z żywności. Badania pokazują, że glutamina pomaga radzić sobie z lękiem, napięciem, zaburzeniami snu w tym z bezsennością oraz problemami z koncentracją. Wzmacnia osłabiony układ odpornościowy. Ten aminokwas bierze udział w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej oraz jest głównym nośnikiem azotu w organizmie.

Arginina – to kolejny składniki kolagenu (zwana również L-argininą) rozpada się na tlenek azotu w organizmie, który jest ważnym związkiem dla zdrowia tętnic i serca. Wykazano również, że arginina poprawia krążenie, wzmacnia układ odpornościowy i ma pozytywny wpływ na męskie libido.

Jakie są najważniejsze korzyści z kolagenu?

Kolagen wzmacnia nasz organizm na różnych poziomach. Dba o wzmocnienie poszczególnych układów oraz sprawia że nasz skóra, włosy są w lepszym stanie.

Wpływ kolagenu na stawy

Kolagen wzmacnia nasze stawy oraz sprawia, że są bardziej „nawilżone”. Jeśli cierpimy na sztywność, strzelające stawy te objawy mogą być wynikiem zmniejszonej ilości kolagenu w organizmie. Kiedy tracimy kolagen, nasze ścięgna i więzadła zaczynają poruszać się z mniejszą łatwością, co prowadzi do sztywności i obrzęków stawów. Dzięki temu, że kolagen tworzy żelową strukturę w torebce stawowej możemy poruszać się bez bólu. Jeśli odczuwamy takie dolegliwości warto pomyśleć o przyjmowaniu większej ilości kolagenu. Takie regularne „nawilżanie” torebki stawowej pomaga łatwiej się poruszać oraz spowalniać proces starzenia się stawów i ich ewentualną degenerację. Naukowcy z Harvard’s Beth Israel Deaconess Medical Center w Bostonie zbadali zalety kolagenu i stwierdzili, że suplementacja kolagenem typu 2 pomogła pacjentom cierpiącym na reumatoidalne zapalenie stawów znaleźć ulgę w bolesnych objawach poprzez zmniejszenie obrzęku w bolących stawach.

Kolagen a bóle stawów

Inne badanie opublikowane w International Journal of Medical Sciences wykazało, że osoby cierpiące na ból stawów z chorobą zwyrodnieniową leczone kolagenem typu 2 wykazały znaczące poprawę w codziennych czynnościach, takich jak chodzenie po schodach, wchodzenie, spanie. Jeśli chcemy spróbować kolagenu jako suplementu ze względu na jego działanie przeciwbólowe, badania sugerują, że powinieneś zacząć od dawki 8-12 gramów na dzień.

Kolagen a kondycja naszej skóry

Z wiekiem zauważamy, że skóra na naszej twarzy staje się bardziej wiotka, mniej elastyczna i mamy więcej zmarszczek. Badania udowodniły, że zaczyna się to dziać już w okolicach 26 roku życia.

U kobiet w pierwszych pięciu latach po menopauzie ilość kolagenu w skórze zmniejsza się średnio o 30%. Jest to związane ze spadkiem produkcji kolagenu. Zwiększenie poziomu kolagenu może pomóc skórze wyglądać jędrniej, zwiększyć gładkość i pomóc komórkom skóry w odnowie i naprawie. Przeprowadzono badanie w którym podawano kobietom, w wieku 35-55 lat, codziennie przez 8 tygodni 2,5- 5 gramów hydrolizatu kolagenu. Wnioski z badania były następujące: znacznie poprawiła się elastyczność i wilgotność skóry. To sprawia, że kolagen jest jednym z najlepszych dostępnych naturalnych składników do pielęgnacji skóry. Kolagen wpływa również na redukcję cellulitu oraz rozstępów.

Gdy skóra traci swą elastyczność i staje się cieńsza w wyniku mniejszej ilości kolagenu, cellulit staje się bardziej widoczny. Kolagen powoduje, że skóra staje się bardziej napięta przez co wgłębienia stają się mniej widoczne. Kosmetyki z kolagenem nadają się do pielęgnacji skóry wrażliwej, atopowej lub naczyniowej. Ze względu na zdolność do regenerowania skóry kolagen sprawdzi się także w pielęgnacji skóry trądzikowej, ponieważ pomoże w wyrównaniu wydzielanie łoju a przy tym nawilży skórę, wyrówna jej koloryt i wygładzi blizny trądzikowe.

Kolagen i jego wpływ na zdrowie wątroby

Kolagen dzięki temu, że zawiera glicynę pomaga w naprawie wątroby. Badania wykazały, że glicynę można stosować w celu regeneracji wątroby uszkodzonej przez alkohol lub w innych postaciach ostrego lub przewlekłego uszkodzenia wątroby.

Kolagen a układ krwionośny

Kolagen chroni również zdrowie układu krążenia. Prolina, jeden ze składników kolagenu, pomaga ścianom tętnic uwolnić nagromadzony tłuszcz w krwiobiegu, zmniejszając tym samym tłuszcz w tętnicach i minimalizując odkładanie się tłuszczu w układzie krwionośnym. Prolina jest potrzebna do naprawy tkanek w stawach i tętnicach, a także pomaga kontrolować ciśnienie krwi. Jako część kolagenu znajdującego się w stawach, chroni nasze ciało przed skutkami wstrząsów i pomaga utrzymać chrząstkę w dobrej kondycji pomimo upływu lat. Ponadto arginina pomaga w produkcji tlenku azotu, który pozwala na lepsze rozszerzenie naczyń – co oznacza poszerzenie tętnic i rozluźnienie komórek mięśniowych i naczyń krwionośnych, a to pozwala na lepsze krążenie.

Kolagen a układ trawienny

Zespół nieszczelnego jelita powoduje, że toksyny nagromadzone w jelicie mogą przedostać się do krwiobiegu, gdzie mogą powodować stany zapalne. Kolagen pomaga rozkładać białka, leczyć uszkodzone ściany komórkowe i napełniać je leczniczymi aminokwasami. Największą korzyścią w spożywaniu większej ilość kolagenu jest pomoc w tworzeniu tkanki łącznej, która uszczelnia i leczy ochronną wyściółkę przewodu pokarmowego. Badania wykazały, że u pacjentów z nieswoistym zapaleniem jelit stężenie kolagenu w surowicy jest mniejsze. Ponieważ aminokwasy w kolagenie budują tkankę suplementacja kolagenem może pomóc w leczeniu objawów i zaburzeń żołądkowo-jelitowych, w tym zespołu nieszczelnego jelita, refluksu, choroby Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Oprócz pomocy w leczeniu nieszczelnego jelita, korzyści z kolagenu to również pomoc w absorpcji wody w jelitach, dzięki czemu znajdujące się w jelitach elementy poruszają się swobodniej i nie przywierają do wnętrza.

Kolagen a zwiększenie metabolizmu i masy ciała

Jedną z najważniejszych ról glicyny jest pomoc w tworzeniu tkanki mięśniowej poprzez przekształcenie glukozy w energię, która odżywia komórki mięśniowe. Zachowanie masy mięśniowej ma kluczowe znaczenie w miarę starzenia się, ponieważ pomaga utrzymać postawę i zdrowie kości. Badania pokazują, że glicyna ma duży wpływ układ trawienny i ośrodkowy układ nerwowy. Wygląda na to, że glicyna pomaga spowolnić efekty starzenia, poprawiając wykorzystanie antyoksydantów w organizmie, a także jest wykorzystywana w procesie konstruowania zdrowych komórek z DNA i RNA. Ponadto odkryto, że arginina zwiększa zdolność organizmu do wytwarzania białka z innych aminokwasów, co jest ważne dla naprawy tkanki mięśniowej, gojenia się ran, oszczędzania tkanek, pobudzania metabolizmu oraz wspomagania prawidłowego wzrostu i rozwoju. A glutamina pomaga również utrzymać odpowiednią energię, ułatwiając syntezę wielu chemikaliów. Ten aminokwas dostarcza „paliwa” do naszych komórek.

Kolagen wzmacnia paznokcie, włosy i zęby

Osoby cierpiące na łuszczące i łamiące się paznokcie powinny sprawdzić czy winą nie są braki w kolagenie. Białko kolagenowe jest budulcem paznokci, włosów i zębów. Dodanie kolagenu do diety może pomóc w utrzymaniu silnych paznokci oraz pomóc w utracie włosów. Badanie opublikowane w Journal of Investigative Dermatology wykazało, że istnieje „istotny związek między macierzą zewnątrzkomórkową (ECM) do której należy kolagen a regeneracją mieszków włosowych, co sugeruje, że korzyści z kolagenu mogą obejmować potencjalny cel terapeutyczny w przypadku wypadania włosów i innych chorób skóry„.

Kolagen w jedzeniu

Kolagen naturalnie występuje w takich pokarmach jak: salceson, galarety z nóżek wieprzowych i cielęcych, podroby, golonki, galaretki owocowe. Większość tych potraw zawiera jednak zbyt wiele tłuszczu, by mogła być polecana w codziennej diecie. Dlatego lepiej zażywać kolagen jako suplement np. w tabletkach.

Rodzaje kolagenu

Na rynku można znaleźć kolagen w postaci płynu, proszku lub kapsułek/ tabletek oraz jako dodatek do kremów/balsamów. Spożywamy go zgodnie z zaleceniami producenta i nie przekraczamy zalecanych dawek.

Efekty uboczne stosowania kolagenu

Obecnie nie ma potwierdzonych zagrożeń związanych z przyjmowaniem suplementów kolagenowych. Jednak niektóre suplementy są wytwarzane ze zwykłych alergenów pokarmowych, takich jak ryby, skorupiaki i jaja. Osoby z alergią na te produkty powinny unikać suplementów kolagenowych wytwarzanych z tych składników przy których może wystąpić reakcja alergiczna, aby zapobiec im. Dodatkowo, suplementy kolagenowe mogą powodować działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego, takie jak uczucie pełności i zgaga.

Zdjęcie główne: Jernej Graj Unspalsh

Źródła: